«Գարդման-Շիրվան-Նախիջևան» համահայկական միության նամակը ՄԱԿ-ի կողմից հրապարակվել է որպես պաշտոնական փաստաթուղթ

«Գարդման-Շիրվան-Նախիջևան» համահայկական միության նամակը Սումգայիթի հայության ջարդերի վերաբերյալ Միավորված ազգերի կազմակերպության (ՄԱԿ) կողմից հրապարակվել է որպես պաշտոնական փաստաթուղթ։ 

Նամակում, մասնավորապես, նշվում է, որ Սումգայիթում Ադրբեջանի կողմից հայերի նկատմամբ իրականացված ջարդերը շարունակում են մնալ հայ ժողովրդի պատմության ամենամութ էջերից։

Նամակում կոչ է արվում հարգել Սումգայիթի հայերի իրավունքները և նրանց հիշատակը։

«Մենք խոնարհաբար կոչ ենք անում Ձերդ Գերազանցությանը (խմբ․ ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղար Անտոնիու Գուտերեշ) և Միավորված ազգերի կազմակերպությանը հարգել Սումգայիթի ջարդերի անմեղ զոհերի հիշատակը և պաշտպանել այս հանցագործության ճանաչումը։ Հայ ժողովուրդը, որը դարեր շարունակ ենթարկվել է հալածանքների, իր հայացքն ուղղում են ՄԱԿ-ին՝ որպես ինստիտուտի, որը նվիրված է մարդու իրավունքների, խաղաղության և արդարության պաշտպանությանը: Ձեր ճանաչումը և պաշտպանությունը կարող է վճռորոշ դեր խաղալ ճշմարտության ճանաչման ապահովման գործում և նրանում, որ պատմական արդարությունը պահպանվում է»,-նշել են նամակի հեղինակները: 

ՄԱԿ-ին ուղղված նամակում նաև կոչ է արվում խրախուսել երկխոսությունը և հաշտեցումը՝ հիմնված պատմական ճշմարտության վրա։  

«1988 թվականի Փետրվարի 27-ից 29-ը Բաքվից ոչ հեռու գտնվող արդյունաբերական Սումգայիթ քաղաքում կանխամտածված հալածանքների արշավ է իրականացվել ընդդեմ հայ բնակչության՝ վերաճելով էթնիկ ատելության վրա հիմնված կոտորածի։ «Մահ հայերին» և «Հայե՛ր, կորե՛ք», «Մեզ պետք են հայերի գլուխները» կարգախոսներն արագորեն տարածվեցին քաղաքով մեկ, իսկ հետո նաև այլ հայաբնակ քաղաքներում։ Երեք օր շարունակ Սումգայիթի հայերը բոլորովին անպաշտպան էին, քանի որ բախվել էին ռասայական խտրականության բոլոր ձևերին՝ ֆիզիկական բռնությունից մինչև հոգեբանական տանջանք, տների թալանից մինչև անձնական իրերի թալան»,-նշված է նամակում։  

Նաև ընդգծվում է, որ այդ բոլոր գործողություններն իրականացվել են Խորհրդային Ադրբեջանի իշխանությունների անմիջական մասնակցությամբ։  

Նամակում ընդգծվում է, որ հազարավոր հայեր բռնի տեղահանվել են՝ թողնելով իրենց տները, ապրուստի միջոցները: 

«Ընտանիքներ քանդվեցին ու բաժանվեցին միմյանցից, իսկ նրանք. ովքեր ողջ են մնացել, շարունակում են ապրել այդ սարսափելի օրերի տրավմաներով: Ականատեսները վկայում են հայ երիտասարդների սպանության և նրանց մարմիններն այրելու մասին։ Կան նաև հայերի գլխատման, շերտազատման, ծեծի, բռնաբարության և այլ ֆիզիկական բռնությունների ապացույցներ»,-նշված է նամակում, որտեղ նաև ներկայացված է, որ այս ամենը տեղի է ունեցել ոստիկանների աչքի առաջ և նրանց համաձայնությամբ, ինչն ուղղակիորեն ցույց է տալիս, որ կոտորածը պատվիրվել է իշխանության վերին օղակների կողմից։  

Նամակում նաև ափսոսանք է արտահայտվում այն փաստի շուրջ, որ այդ կոտորածների հեղինակները հերոսացվել են Ադրբեջանում։  

«Այս ջարդը մեկուսացված իրադարձություն չէր, այլ համակարգված արշավի մի մաս էր, որը հետագայում տարածվեց մինչև Բաքու և նպաստեց Լեռնային Ղարաբաղում ավելի լայն հակամարտության։ Մինչ օրս ցեղասպանությունը, որը կատարվել է Սումգայիթի հայ համայնքի նկատմամբ, բավարար չափով չի ճանաչվել, իսկ դրանք կազմակերպած և իրականացրած մարդիկ պատասխանատվության չեն ենթարկվել։ Սումգայիթից բռնի տեղահանված հայերի իրավունքները շարունակում են բռնության ենթարկվել, քանի որ նրանք շարունակում են զրկված մնալ արդարադատությունից և փոխհատուցումից»,-նշված է նամակում: